Prediking van T. J. de Ruiter, zondag, 3 december, in Elim-Hilversum n.a.v. de wetgeving op euthanasie.
Psalm 11:3, "Wanneer de grondslagen zijn vernield, wat kan dan de rechtvaardige doen?"
Inleiding
U zult het ook wel op het nieuws hebben gehoord en het hebben gezien op tvjournaal: In een stadje in de buurt van Hongkong stortte een winkelcentrum in. Er zijn doden te betreuren en veel gewonden. Men was bezig er een nieuwe etage op te zetten en men vermoedt dat de fundering er niet op berekend was, met als gevolg, dat op een bepaald kritisch moment het gehele bouwwerk als een kaartenhuis, maar dan van staal en beton ineenstortte. Sommigen hoorden een vreemd geluid en zagen scheuren verschijnen en zagen kans te ontsnappen, voor anderen was het te laat. Dergelijke rampen schijnen vaker in China voor te komen, want er wordt dikwijls slecht gebouwd. De les is deze: Het huis of het gebouw kan mooi en doeltreffend zijn, maar als de fundering niet deugdelijk is, waarop het geheel gebouwd is, kan men alleen maar voor het ergste vrezen. Misschien houdt het zich een tijdje goed, maar als de op elkaar inwerkende krachten uit balans raken, iets wat goede architecten zeer nauwkeurig kunnen berekenen, geschiedt er de ramp. Toen ik kennis nam van dit tragisch incident moest ik denken aan hetgeen zich in Nederland op het terrein van de moraal en de wetgeving afspeelt rondom het onderwerp euthanasie; ik zal u uitleggen waarom.
Elke beschaafde samenleving, ook de Nederlandse, is gebouwd op een aantal grondslagen. Tot de meest beschaafde- en hoogste grondslagen behoren die, welke in de Tora, de boeken van Mozes en in het evangelie zijn vastgelegd. De hoge kwaliteit van de Torawetgeving is wereldwijd erkend, daarover wordt niet getwist, alleen wordt er over de toepassing gediscussieerd.
De Psalmist van Psalm 11 kende deze Toragrondslagen, maar zag tot zijn verbijstering en droefheid dat de samenleving er steeds verder van afweek. En, hoewel hij zelf stond voor gehoorzaamheid aan Gods wetten, het volk luisterde niet. Hij zag de negatieve gevolgen van deze ongehoorzaamheid om zich heen. Dit ontlokte de kreet uit zijn hart: "Als de grondslagen zijn vernield, wat kan de rechtvaardige dan nog doen?"
Welke grondslagen of fundamenten leert de de Bijbel ons? Ik noem er zeer belangrijke van:
1. Het geloof in de Schepper, de Allerhoogste God en hem te eren met heel het leven
2. De mens, zijn leven en zijn bezit te respecteren, want hij is geschapen naar Gods beeltenis en gelijkenis.
3. Het huwelijk te respecteren, de vruchtbare twee-eenheid van man en vrouw. Een homohuwelijk is daarom niet uit God.
Vanwege het feit dat verleden week de nieuwe wet op de Euthanasie door de Tweede Kamer is aanvaard sta ik in deze prediking stil bij de grondslag van de waarde van het menselijk leven.
Gij zult niet doden
Het verbod om te doden is vastgelegd in het zesde gebod van de Tien Geboden: "Gij zult niet doodslaan." Of, beter vertaald: "Gij zult niet doden."
Er is slechts één grond in de Tora, waarop dit algemeen verbod op doden terzijde mocht worden gelegd en dat is het recht van vergelding. Om zeker te zijn dat het recht van vergelding op een verantwoorde wijze werd uitgevoerd, mocht dit alleen door de overheid worden uitgevoerd. Ik moet er duidelijk over zijn: Levensmoe zijn, geen zin meer in het leven hebben, ziekte met de dood in het vooruitzicht, ouderdom met haar aftakelingsproblemen, zijn in de Tora geen gronden om iemand te doden.
De Nederlandse regering denkt het echter beter te weten. "Ondraaglijk en uitzichtloos," dat zijn de twee begrippen door de verantwoordelijke minister in het Nederlandse parlement gebruikt, die de condities definiëren, waarin de huisarts, op verzoek van de patiënt, mag overgaan tot het uitvoeren van euthanasie en het eventueel assisteren bij zelfdoding. Twee weken geleden werd in de Tweede Kamer het debat gevoerd over de nieuwe euthanasiewet en in week 48 werd hij door haar aanvaard. Men verwacht dat ook de Eerste Kamer ermee akkoord zal gaan en dan mogen artsen hun patiënten helpen te sterven, hetzij bij zelfdoding of bij euthanasie. Uiteraard zijn er wel een reeks voorwaarden, waaraan de artsen zich dienen te houden.
Er zijn thans reeds huisartsen die te kennen hebben gegeven dat zij door deze wet zeer waarschijnlijk in voor hen moeilijke situaties terecht zullen komen. Dit zal met name plaats vinden als een patiënt om levensbeëindiging vraagt en zij vanwege hun ethisch en/of godsdienstige overtuiging, dit niet willen- of kunnen doen.
Recht op euthanasie....?
Het is natuurlijk gemakkelijk als gezond mens over het lijden te praten, waarin anderen terecht zijn gekomen. Hoe voelt een zieke zich, die dagelijks pijn, veel pijn, lijdt? Hoe voelt iemand zich, die te horen krijgt, dat zijn ziekte ongeneeslijk is en dat de pijn- of de aftakeling van de hersens en de daarmee gepaard gaande vermindering van bewustzijn en het denken alleen maar erger zullen worden? Het verwerken van dergelijke mededelingen is zeer individueel bepaald. Het behoeft geen betoog dat iemand, die zelf lijdt of ernstig geleden heeft, zich beter in het gevoelsleven van iemand, die ondraaglijk en uitzichtloos lijdt kan inleven dan de kerngezonde mens, die nooit iets heeft gemankeerd.
Dat een ernstig zieke, of een hoogbejaard, dement mens mag verlangen heen te gaan zal niemand betwijfelen of willen betwisten. Het menselijk leven heeft nu eenmaal een einde en onder bepaalde omstandigheden is het natuurlijk dat men naar dit einde verlangt. Een dergelijk verlangen behoeft beslist niet als `ouderdomsdepressiviteit' gediagnosticeerd te worden. Maar dat men zich voor het beeindigen van het leven zou kunnen beroepen op een wetsbepaling druist in tegen fundamenteel ethisch-godsdienstige principes van het menselijk leven.
De evolutietheorie en de daaruit voortvloeiende kijk op het leven
De evolutietheorie speelt een zeer belangrijke rol in het ontstaan van de antichristelijke visie op het leven. De moderne mens, die in de evolutietheorie gelooft, zal een zeer beperkte waarde aan het menselijk leven geven. Hij ziet de mens slechts als een hoog ontwikkeld dier, met een beperkte bestaanshorizon. De waarde van het leven wordt bepaald door wat je ervan kunt maken. Dan ligt het voor de hand om te redeneren dat als je er niets meer mee kunt beginnen, als je ondraaglijk en uitzichtloos lijdt, het eigenlijk geen zin meer heeft om verder te gaan, want je bent jezelf en anderen tot een last. De minister vindt het 'ondraaglijk en uitzichtloos lijden,' een goede vondst om een argument te bezitten tot terminatie van het leven te besluiten. Het beëindigen van het leven door een doeltreffend handelen van een medicus mag dan zelfs als een 'normale en waardige dood' worden beschouwd.
De mens, die niet in het geschapen zijn door een persoonlijk, intelligent en liefdevol God gelooft, die hem zelfs kende, toen hij in het prilste stadium van groei was, en hem zijn levensdagen als een geschenk gaf, zal over het zware lijden geen uitzicht zien. Hij kan er geen enkele waarde aan hechten - het is zinloos. Hij redeneert: "De 'zachte en goede dood' is de uitkomst, de middelen zijn er en wij zullen deze gebruiken - waarom niet?"
De Bijbelse visie op het leven
Het Joods- en Christelijk geloof, dat een grote vorming op het gehele denken en de wereldbeschouwing van de westerse mens heeft gehad, leert dat het leven een geschenk is van de grote en goede Schepper. De mens geschapen naar het beeld en het gelijkenis van God; Genesis 1:26,27. De godvruchtige Psalmdichter David bezingt en bejubelt God, want Hij heeft hem als mens, inclusief het lichaam, wonderbaar gemaakt. Ik citeer Psalm 139:13-16, "Want Gij hebt mijn nieren gevormd, mij in de schoot van mijn moeder geweven. Ik loof U, omdat ik gans wonderbaar ben toebereid, wonderbaar zijn uw werken; mijn ziel weet dat zeer wel. Mijn gebeente was voor U niet verholen, toen ik in het verborgene gemaakt werd, gewrocht in de diepten van het aardrijk; uw ogen zagen mijn vormeloos begin; in uw boek waren zij alle opgeschreven. de dagen, die geformeerd zouden worden, toen nog geen daarvan bestond." In Psalm 31:16 verklaart de godvruchtige gelovige dat zijn leven in Gods hand is: "Mijn tijden zijn in Uw hand, red mij uit de hand van mijn vijanden en vervolgers."
Uit het geloof dat God u en mij geschapen heeft moeten wij de gevolgtrekking maken dat Hij als Ontwerper van ons leven de waarde, de zin en het doel van ons aller individueel bestaan en leven heeft bepaald. Alleen door het luisteren naar Hem, kunnen u en ik daarom iets weten over de waarde ervan. De waarde en zin van mijn leven trachten te bepalen zonder naar Hem, de Schepper, te luisteren is een manifestatie van goddeloosheid en leidt tot zinloosheid. Als ik daarom luister naar de Heilige Schrift, leer ik dat de kwaliteit van mijn leven niet bepaald wordt door de wijze, waarop ik in het leven en de maatschappij functionneer, maar door wat ik ben, een mens, geschapen naar Gods beeltenis. Hij heeft een hoge waarde op mij geplaatst. Ik ben als een parel in zijn hand - ondanks de zonde, die de schoonheid en het potentiëel van zijn beeltenis heeft beschadigd en bezoedeld. Met nadruk verkondig ik en zeg het nogmaals: Het verbod om een mens te doden is op deze grondwaarheid gefundeerd: Men zal het beeld van God niet doden. Deze grondwaarheid van het menselijk wezen geldt dan niet alleen voor de tijd als hij jong- of vitaal is, maar ook als hij ouder wordt en de krachten afnemen, ja zelfs in lijden, dat hij als ondraaglijk ervaart.
Het leven ontvangt een mens als een geschenk, ongevraagd, het is een geheim, dat God bewaart. Met het geschenk kan je aan de slag gaan. Iemand schreef:Het leven is een geschenk van God, wat jij ervan maakt is jouw geschenk aan Hem!
Wat de rechtvaardige nog kan doen...
De tekst boven deze prediking stelt de vraag wat de rechtvaardige of godvruchtige nog kan doen als de fundamenten zijn vernield. Het is een vraag, eigenlijk een schreeuw met droefheid geladen, die vandaag ook wordt gehoord. "Maar, wat kunnen de gelovigen dan doen als de fundamenten worden- of zijn vernield?" Wij mogen uiteraard niet overgaan tot het gebruik van aardse middelen, zoals geweld. Misschien zegt iemand: "De gelovigen kunnen niets meer doen, het is te laat en de meerderheid deelt de lakens uit. Dat is de afspraak in een democratie." Toch kan de gelovige nog wel wat doen.
Hier is het Bijbels antwoord:
1. Ten eerste: De rechtvaardigen - hoort u door genade en geloof in Jezus Christus er ook bij? - zullen bidden om een ommekeer door een genadig ingrijpen vanuit de hemel. Laat ons smeken zoals Jesaja: "Och, dat Gij de hemel scheurdet, dat Gij nederdaaldet..." Jesaja 64:1
2. Ten tweede: De rechtvaardigen - hoort u door genade en geloof in Jezus Christus er ook bij? - behoren de door God geopenbaarde grondslagen voor de mens en zijn leven te blijven onderwijzen, ook al wordt dit ons niet in dank afgenomen. De Tora, de Bergrede van Jezus Christus zijn de beste onderwijzingen, die er zijn. Jesaja zegt in 42:21, "De HERE had er behagen in een heerlijke onderwijzing te geven."
3. Ten derde: De rechtvaardigen - hoort u door genade en geloof in Jezus Christus er ook bij? - zullen zich zelf houden aan God's grondslagen van het menselijk leven en indien wij gedwaald hebben, ons daarvan bekeren. Als wij ervoor vervolgd worden, zullen wij dit om Christus wil dienen te aanvaarden.
Oproep
Je bent geboren, je leeft. Je dankt God, dat je er bent. Het leven is Gods geschenk aan je. Wat doe je ermee?
Een vraag aan een ieder persoonlijk, aan ouderen en jongeren. Hoe sterk staat u op de grondslagen van uw geloof in Jezus Christus en de waarden, die Hij in het menselijk leven heeft verankerd?
De boze is bezig stap voor stap het denken van de Christenen in Nederland te verwijderen van het Woord van God. Velen slapen en denken: "Ach zo erg is het toch niet." Als zij wakker worden zou het wel eens erg laat kunnen zijn. De vraag, waarover ik u/jou dringend verzoek na te denken, is: "Slaap ik of ben ik wakker?"
Zorg ervoor dat uw/jouw eigen leven in elk geval door je geloof in Jezus Christus, stevig op Gods fundament blijft staan. Is er iemand, wiens leven wankelt en die het gevoel heeft dat het ineen gaat storten? Kom dan tot de Heer, de Grote Schepper en Genezer; ontvang vergeving en versterking tot in het diepst van je geest. Amen.
~~~~~~~~~~~
Een vraag? E-mail... Pastor T. J. de Ruiter